vrijdag 19 juli 2013

Chalcedoon

chalcedoon
Gesteenten als agaat, onyx, chrisopraas en sarder behoren allemaal tot de groep chalcedoon. Chalcedoon kom je tegen als effen gesteente en meerkleurig maar vooral gestreept. Vooral de kleur blauw zie je vaak met een bijzonder streeppatroon die lijkt op kantwerk. 
Dit patroon wordt aangeduid als  blue lace agaat. Deze blauwe steen komt uit Namibië en is zeer zeldzaam en daardoor ook erg kostbaar. 
Andere kleuren zijn appelgroen (chrispraas), roze of rood  (carneool), bruin (sarder).                                                                                                                                                 De kristallen in de gesteenten zijn alleen waar te nemen door röntgenstralen of een speciale microscoop. Alle soorten chalcedoon zijn een beetje doorschijnend en hebben een wasachtige glans. Na het polijsten krijgen de stenen de glans van glas.
onyx
Op de schaal van Mohs heeft het gesteente een hardheid van 6-7.

De Latijnse naam chalcedon betekent "uit Chalcedon".  Chalcedon was een Grieks stadje ten zuiden van de Bosporus. De steen die daar werd gevonden is een heel andere steen dan de steen die we tegenwoordig als chalcedoon kennen. Beschrijvingen van chalcedoon zoals wij die kennen komen uit de Middeleeuwen.

Ongeveer 8000 jaar geleden werd de steen al voor verschillende zaken gebuikt. In het begin vooral voor het maken van verschillende werktuigen en later gingen de Egyptenaren er siervoorwerpen van snijden.
Ook de Romeinen gebruikten chalcedoon voor het snijden en graveren van hun amuletten.
Arabieren droegen het gesteente om moed en kracht te krijgen en voor de Tibetanen is chalcedoon het symbool voor de lotusbloem.

stalactiet
Chalcedoon ontstaat in spleten, breuken en holten. Je komt het tegen in verschillende vormen, bv als stalactiet of bothryodaal. 
Chalcedoon wordt vooral gebruikt voor siervoorwerpen zoals, beeldjes, schaaltjes en siereieren.
Chalcedoon kan ook worden gebeitst, maar er gaat niets boven het, vooral blauwe, chalcedoon.

Tegenwoordig komt het gesteente o.a. uit Uruqauy, Brazilië, Zuidwest-Afrika, Mexico en India. 

  • Stalactiet - Ontstaat door grondwater dat door het plafond van een grot sijpelt en vormt zo een pegel.
    bothryodaal
  • Bohtryodaal -Het mineraal bestaat uit bolvormige, aan elkaar gegroeide structuren.  Is afgeleid van het Griekse woord voor druiventros.
Foto's o.a. van www.semoea.nl

vrijdag 5 juli 2013

Aigrette

foto gemaakt in Artis
Een aigrette is een verentoefje. We zien het bv bij de witte reiger, de pauw en nog heel veel andere vogels. Aigrette komt van het Franse woord egret, wat kleine witte reiger betekent.

In de damesmode is de aigrette een diadeem, meestal bezet met edelstenen of imitatie- edelstenen, samen met een toefje veren vastgezet op het haar of op een hoed. Tijdens de renaissance was het vooral de hoed die was versierd met een aigrette.

Tijdens de 19e eeuw was de aigrette erg populair in de damesmode vooral bij de dames van de hogere klasse. Aan het Britse hof was  tot 1939  zelfs verplicht om de aigrette te dragen bij een avondjurk.

In het Ottomaanse Rijk was de aigrette een verleende decoratie,  geschonken door de sultans. Deze onderscheiding werd in het Turks chelengk genoemd.
Orde van de Halve maan
Chelengk betekent, een rond element waarop bloemenelementjes zijn aangebracht. Vaak werd de chelengk versierd met parels en/of edelstenenen samen met het bijbehorende toefje veren op de tulband vastgezet.
Je kunt de chelengk vergelijken met een onderscheiding of ridderorde voor personen die zich verdienstelijk hadden gemaakt als militair of in een bestuurlijke functie.

Horatio Nelson met de
chelengk op zijn steek.
Admiraal Horatio Nelson (1759-1805) kreeg deze Ottomaanse onderscheiding, samen met de "Orde van de Halve Maan", persoonlijk uitgereikt door Sultan Selim III, na de overwinning in de slag om de Nijl. Nelson was zeer verguld met zijn onderscheidingen en spelde de Orde van de Halve Maan op zijn uniform en de chelengk op zijn steek. Dit was zeer tegen de regels maar Nelson was nogal ijdel en wilde zijn onderscheidingen graag aan iedereen tonen.

Het was ook wel iets bijzonders, de aigrette bestond o.a. uit Braziliaanse diamanten, 13 pluimen en een uurwerkje.
Door het uurwerkje gingen de pluimen trillen en een grote gele diamant in het midden was zo gezet dat de steen kon bewegen. Toen het nieuwtje er een beetje vanaf was voor Nelson heeft hij de pluimen van de aigrette laten verwijderen en laten bevestigen aan een juweel voor zijn geliefde Lady Emma Hamilton (1765-1815).

De aigrette van Nelson is gestolen in 1951 en is niet terug gevonden. Het vermoeden is dat de edelstenen van de aigrette zijn verwijderd en afzonderlijk verkocht.

De chelengk is in Turkije tot ongeveer 1850 een ridderorde geweest, daarna kwamen de Europese ridderorden.